Każdy z nas, gdyby tylko zadał sobie pytanie, dlaczego ważne są drzewa w życiu człowieka, bez wątpienia bardzo szybko podałby zapewne kilka odpowiedzi. Zapewne nie zależy nam na opiniach, że przecież z drzew można zrobić piękne drzwi lub meble. Zależy nam, żeby pokazać znaczenie drzew w świecie przyrody, w tym dla życia i zdrowia człowieka.
Lubimy piękną zieleń drzew i to, w jaki sposób kształtują przestrzeń wokół nas i jak podkreślają lokalny krajobraz. Ale musimy przede wszystkim pamiętać, że najważniejszą funkcją drzew jest uwalnianie życiodajnego tlenu. Jedno niewielkie drzewo wytwarza rocznie około 118 kg tlenu. Dla porównania jeden dorosły człowiek w tym okresie potrzebuje około 176 kg tlenu. Pozytywne oddziaływanie drzew dla czystości powietrza to również udział w procesie parowania wody poprzez za pomocą specjalnej parowanej budowy liści i łodyg. Drzewa mają zbawienną moc obniżenia temperatury o 10 stopni C
Korzenie drzew oczyszczają wodę z metali ciężkich i innych toksycznych substancji. Wbrew obiegowym opiniom obecność zadrzewień śródpolnych zwiększa ilość uzyskiwanych plonów, nawet przy uwzględnieniu mniejszych plonów w bezpośredniej bliskości drzew. Dzieje się tak na skutek ich korzystnego oddziaływania na mikroklimat, wzrost zdolności retencyjnych, a także przeciwdziałanie erozji wodnej i wietrznej. Korzenie drzew stabilizują spływy wód podczas gwałtownych opadów, z kolei ich korony skutecznie ograniczają siłę wiatru. Zadrzewienia spowalniają również tempo wiosennych roztopów, ograniczając w ten sposób ryzyko powodzi.
Drzewa to siedlisko roślin i zwierząt. Zadrzewienia są miejscem występowania wielu pożytecznych owadów, w tym zapylających uprawy pszczół i trzmieli, a także ptaków drapieżnych i owadożernych oraz nietoperzy, które wspomagają w walce ze szkodnikami.. Spotkamy tam również wiele ptaków i ssaków np. puszczyki, myszołowy, sowy, dzięcioły, pokrzewki, dzierzby itp.
Sadzimy drzewa – kilka rad, jak to prawidłowo robić
- Drzewa pozbawione bryły korzeniowej należy sadzić jesienią (do pierwszych przymrozków) lub wiosną (do końca kwietnia). Podobnie jest z drzewami ukorzenionymi, liściaste sadzimy do pierwszych przymrozków, natomiast iglaki - od połowy kwietnia do połowy maja lub od połowy sierpnia do połowy października.
- Zanim przystąpisz do sadzenia, upewnij się, że wybrana lokalizacja na pewno jest tą właściwą. Kwestie, jakie warto wziąć pod uwagę to:
- odległość od ogrodzenia – szybko rosnące drzewa liściaste już po kilkunastu latach osiągają wysokość do 20 m., iglaste natomiast niewiele mniej – 15 m. Dorosłe drzewo uszkodzi ogrodzenie (korzenie mogą uszkodzić jego fundamenty, a konary przerastać lub nawet wyginać pręty). Z drugiej strony, drzewo rozrastające się poza ogrodzeniem może przeszkadzać Twoim sąsiadom;
- odległość od elewacji – po kilku latach konary rozrastającego się drzewa mogą uszkodzić elewację, a nawet dach. Dodatkowo, spadające jesienią liście mogą zapychać rynny. Warto więc zachować bezpieczną odległość między posadzoną rośliną a posesją. Z reguły wynosi ona nieco więcej niż promień korony,
- przebieg przewodów i rur – korzenie drzew mogą rozgałęziać się nawet do 4 metrów od pnia, co może skutkować poważnym uszkodzeniem instalacji prowadzonych pod ziemią.
Drzewo, podobnie jak każda roślina obecna w Twoim ogrodzie, do prawidłowego wzrostu wymaga odpowiednio przygotowanego podłoża. Następnie usuń ewentualne chwasty i przekop grunt. Ważna jest szerokość powstającego dołka – powinna być 2 razy większa od szerokości bryły korzeniowej. Chcąc przyśpieszyć wzrost młodych drzewek, możesz dodatkowo odżywić glebę kompostem lub obornikiem.
- Sadzenie drzew
- drzewka z odkrytymi korzeniami delikatnie umieść w przygotowanym dołku, korzenie rozłóż i przysyp,
- drzewka w pojemnikach ostrożnie wyjmij z doniczki i rozplącz korzenie. Sadzonkę ustaw pionowo i dokładnie obsyp ziemią. Na końcu wokół rośliny uformuj wgłębienie, służące do gromadzenia nadmiaru wody.
- W pierwszym roku wegetacji, każde drzewko z osobna należy intensywnie podlewać i odchwaszczać. By ograniczyć wzrost chwastów zastosuj popularny zabieg ściółkowania: wokół pnia rozsyp cienką warstwę kory (3 – 5 cm), co ograniczy parowanie wody z gleby. W kolejnych latach – szczególnie na wiosnę i do II połowy lata - możesz te miejsca dodatkowo zasilać odżywczym kompostem lub nawozem mineralnym.
- Młode drzewka wymagają również regularnego cięcia. Pędy skróć nie więcej niż o 2/3 długości. W ten sposób przywrócona zostanie równowaga między częścią korzeniową a koroną, która została zaburzona podczas sadzenia rośliny.
Drzewa nie tylko nadają ogrodowi właściwego charakteru, ale i wpływają na poprawę mikroklimatu poprzez zwiększanie ilości tlenu oraz poziomu wilgotności powietrza. Drzewa osłaniają przed palącym słońcem oraz wiatrem, zatrzymują również kurz i inne zanieczyszczenia. Z tych względów warto poświęcić im więcej uwagi już na etapie planowania przydomowego krajobrazu.
Materiał przygotowano na podstawie: www.drzewa.org.pl
Zachęcamy do sadzenia drzew i krzewów
Dziękujemy za Twój wkład w ochronę przyrody
Gatunki drzew i krzewów najbardziej odpornych na niesprzyjające warunki środowiska:
Klon polny
Głóg ostrogowy, szkarłatny, dwuszyjkowy
Morwa biała
Platan klonolistny
Topola czarna, odm. włoska
Grusza pospolita
Dąb bezszypułkowy
Dąb szypułkowy
Wiąz szypułkowy
Dereń jadalny
Rokitnik zwyczajny
Śliwa tarnina
Wierzba purpurowa
Bez czarny
Gatunki drzew najpopularniejsze w mieście
Dąb szypułkowy
Kasztanowiec zwyczajny
Lipa
Klon zwyczajny i srebrzysty
Platan klonolistyny
Buk pospolity
Cis pospolity
Głóg dwuszyjkowy
Gatunki drzew najpopularniejsze w ogrodzie
W małym ogrodzie w miejscu słonecznym wiosną mogą zakwitać wiśnie i jabłonie ozdobne oraz głogi. Warto pamiętać o niedużych, łatwych w uprawie jarząbach, które poza kwiatami ukazującymi się wiosną mają ładne ulistnienie i rodzą kolorowe owoce przyciągające do ogrodu liczne ptaki. W warunkach miejskich dobrze radzą sobie klony. Znajdziemy wiele ciekawych odmian klonu pospolitego, jawora i klonu jesionolistnego.
Spośród gatunków iglastych w małych ogrodach można sadzić wysokie, ale bardzo wąskie świerki serbskie, nieduże jodły koreańskie oraz liczne karłowe odmiany sosen
W dużym ogrodzie można pięknie wyeksponować drzewo o szerokiej koronie. W ogrodach leśnych i naturalistycznych warto sięgać po rodzime gatunki, takie jak sosny pospolita, brzoza brodawkowata, buk pospolity, klon pospolity i jawor, dąb szypułkowy, grab pospolity, oraz lipa drobnolistna.
Zadrzewienia śródpolne
Wyróżnia się następujące zadrzewienia ze względu na układ drzew:
- alejowe – w postaci dwóch rzędów drzew usytuowanych równolegle do siebie posadzonych po dwóch stronach drogi
- liniowe – jednorzędowe ciągi drzew i krzewów
- pasowe – co najmniej dwurzędowe pasy drzew lub krzewów o proporcji długości do szerokości 5:2
- powierzchniowe – szersze niż pasowe, ale nie stanowiące jeszcze lasu (kępy)
- punktowe – pojedyncze, wyizolowane drzewa lub krzewy
Przy doborze gatunków do zadrzewień należy stosować drzewa rodzime, a unikać gatunków obcego pochodzenia, ponieważ są wysoce konkurencyjne i naruszają strukturę oraz równowagę ekologiczną zadrzewień. Gatunki należy dobrać do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych. Unikać też należy niewłaściwego sąsiedztwa roślin ze względu na choroby i szkodniki roślin uprawnych:
Przykłady gatunków obcych niezalecanych do nasadzeń zadrzewień śródpolnych (gatunki obce):
- klon jesionolistny, czeremcha amerykańska, robinia akacjowa, dąb czerwony, mieszańce topoli kanadyjskiej.
Gatunki drzew i krzewów zalecane do obsadzania cieków, oczek, dróg i miedz śródlądowych:
- olsza czarna, wierzba biała i krucha, jesion wyniosły, jarząb pospolity, czeremcha zwyczajna, brzoza brodawkowata, bez czarny, kalina koralowa, kruszyna pospolita, trzmielina pospolita.
Gatunki drzew i krzewów zalecane do zadrzewień na gruntach ornych:
- na glebach suchych i piaszczystych(słabych): jarząb pospolity, brzoza brodawkowata, lipa drobnolistna, grab pospolity, grusza pospolita, wierzba iwa, bez koralowy, róża dzika, topola biała;
- na glebach średni ciężkich: dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy, jarząb pospolity, brzoza brodawkowata, modrzew europejski, dereń jadalny, klon zwyczajny, klon jawor, wierzba iwa, lipa drobnolistna, klon polny, wiąz szypułkowy, wiśnia ptasia, grusza pospolita, leszczyna pospolita, dereń świdwa, śliwa tarnina, głóg jednoszyjkowy, róża dzika, topola biała;
- na glebach ciężkich: dąb szypułkowy, jesion wyniosły, jarząb pospolity, jabłoń dzika, brzoza brodawkowata, dereń jadalny, klon zwyczajny, klon jawor, wierzba biała, lipa szerokolistna, klon polny, wiąz szypułkowy, wiśnia ptasia, grusza pospolita, dereń świdwa, śliwa tarnina, głóg jednoszyjkowy, bez czarny, róża dzika, topola biała.
