Lewin Brzeski to dawna osada targowa leżąca przy przeprawie przez Nysę Kłodzką na szlaku handlowym, łączącym Śląsk z Węgrami. Trakt handlowy, przy którym powstało miasto, zaliczany jest do węgierskiego odgałęzienia szlaku bursztynowego.
Lokacji miasta dokonano około 1250r. przez pierwszego właściciela Bogusza z Pogorzeli.
Po raz pierwszy nazwa została wymieniona w przekazach źródłowych, jako Lewin (w 1257r.), później Lebyn (1376r.), od 1742r. występował jako Löben. Znaczenie nazwy nie jest do końca wyjaśnione. Herbem miasta jest złoty lew wyskakujący zza trzech pagórków, umieszczony na niebieskim tle.
Intensywny rozwój miasta rozpoczął się od 1333r., kiedy to Lewin otrzymał prawa miejskie na wzór Brzegu. Miasto kilka razy zmieniało swoją przynależność polityczną. Od początku swoich dziejów należało do księstwa opolskiego a od 1329r. do księstwa legnicko – brzeskiego. W 1526r. zostało wraz z koroną Czeską przyłączone do monarchii habsburskiej, a w 1657r. włączone bezpośrednio do cesarstwa austriackiego. W 1742r. znalazło się w granicach Prus w efekcie wojen śląskich.
Do 1509 r. Lewin stanowił własność Pogorzelskich, następnie do 1796r. był w posiadaniu hrabiowskiego rodu von Beess (Biesów), potem hrabiego Jana Bogmiła Stosza. Miasto liczące ok. 700 mieszkańców rozwijało się pomyślnie do początków XVII wieku, dzięki rzemiosłu, rolnictwu i od 1522r. cotygodniowym (środy) targom. Jego gospodarczy upadek spowodowała wojna 30-toletnia (1618 – 1648r.), a ponowny rozwój zahamowany został wojnami napoleońskimi (1806r. – 1807r.).
Głównym źródłem utrzymania mieszkańców Lewina było rolnictwo, rzemiosło i handel. Pod koniec XVII w. miasto zamieszkiwane było przez ok. 900 osób.
W mieście działało 12 cechów rzemieślniczych i 84 majstrów cechowych, w tym 8 krawców i szewców, 6 płócienników.
Jak podają źródła historyczne w wiekach XVII – XIX, zajęcia w szkole ewangelickiej odbywały się w języku polskim a w kościele protestanckim głoszono kazania po polsku.
Rozwój przemysłu w Lewinie był ściśle związany z budową linii kolejowej (1843r.). Po tym czasie zaczęły powstawać różne zakłady przemysłowe: cegielnie, kaflarnia, garbarnia, zakład metalowy – 1866r., cukrownia 1882r. Po I wojnie światowej: młyn, mleczarnia, tartak, gazownia, wikliniarnia. W Lewinie mieściły się takie instytucje jak: poczta (1843r.), szpital (1866r.), Sąd (1860r.), miejska kasa oszczędności (1900r.), biblioteka (1903r.) oraz sześcioklasowa szkoła powszechna (1903r.) Ponadto szereg zakładów rzemieślniczych jak piekarnie, rzeźnie i masarnie, szewcy, krawcy, stolarze, cieśle itd.